Staw kolanowy – jaka jest jego rola?

Staw kolanowy (łac. articulatio genus) składa się z największego stawu – udowo-piszczelowego, mniejszego, pracującego przy rotacji – stawu piszczelowo-strzałkowego, oraz stawu rzepkowo-udowego, który blokuje od przodu staw główny.

Funkcja kolana jest dość złożona, z jednej strony kolano musi być elastyczne aby umożliwić wykonywanie ruchów, z drugiej – musi być wytrzymałe i radzić sobie z przeciążeniami.

Z uwagi na mechanikę, staw kolanowy jest stawem zawiasowym, który umożliwia zginanie, prostowanie oraz rotację, gdy staw jest zgięty.

Najmocniejszy jest mięsień czworogłowy (prostownik kolana). Jest on głównym stabilizatorem i współpracuje przede wszystkim ze zginaczami kolana – mięśniem brzuchatym łydki, mięśniem półścięgnistym i dwugłowym uda. Mięsień czworogłowy jest przyczepiony do kości piszczelowej za pomocą długiego ścięgna, wzmocnionego z przodu kolana rzepką. Rzepka jest trzeszczką i tworzy powierzchnię stawową z przednią częścią nasady dalszej kości udowej.

Staw otoczony jest torebką stawową, która składa się z wewnętrznej błony maziowej (gdzie wydzielana jest maź stawowa) i zewnętrznej błony włóknistej.

W okolicy stawu kolanowego znajduje się kilka kaletek maziowych dostarczających maź stawową, która zapewnia wytrzymałość i umożliwia ciągłą pracę w stawie kolanowym. Dla sprawnego funkcjonowania stawu jej znaczenie jest dość duże, dlatego tak ważne jest uzupełnianie mazi stawowej i odpowiednie odżywianie chrząstki stawowej.

Staw kolanowy – kontuzje

Podczas aktywności ruchowej, nawet zwykłego chodzenia, na staw kolanowy działa duża siła. Gdy aktywność jest zrównoważona to powierzchnie stawu mogą się systematycznie regenerować. W przypadku długotrwałego przeciążania, regeneracja struktur stawu jest utrudniona. W takim przypadku mogą pojawiać się różne dolegliwości zwyrodnieniowe, jedną z częstych problemów jest chondromalacja rzepki.

Chondromalacja rzepki – co to właściwie jest?

Rolą rzepki jest ochrona struktur kolana, amortyzacja, odciążanie oraz wzmacnianie stawu i mięśni. Rzepka na co dzień narażona jest na duże przeciążenia, dlatego kontuzje rzepki zdarzają się dość często.

Chondromalacja rzepki (ścienienie i popękanie) to choroba, która prowadzi do destrukcji, zniszczenia chrząstki stawowej rzepki.

Z uwagi na specyfikę budowy, rzepka jest naturalnie ścierana. Zjawisko to jest równoważone przez procesy regeneracji i odbudowy. Przy intensywnym ścieraniu może dojść do uszkodzeń, które będą nieodwracalne.

Niewłaściwa ochrona ze strony chrząstki stawowej może doprowadzić do istotnych uszkodzeń rzepki.

Chondromalacja rzepki – stopnie

Wyróżnia się 4 stopnie chondromalacji rzepki:

• chondromalacja rzepki 1 stopnia – ścienienie, warstwa chrząstki staje się cieńsza
• chondromalacja rzepki 2 stopnia – niewielkie pęknięcia, które dochodzą nie dalej niż do połowy grubości chrząstki
• chondromalacja rzepki 3 stopnia – znaczne pęknięcia, dochodzące powyżej połowy grubości chrząstki, zdarzają się również pęknięcia aż do kości
• chondromalacja rzepki 4 stopnia – głębokie pęknięcie w chrząstce stawowej sięgające do kości podchrzęstnej

Chondromalacja rzepki – kto najczęściej choruje?

Chondromalacja rzepki a wiek

Na chondromalację rzepki chorują coraz młodsze osoby. Jest to związane z niewłaściwą formą kultury fizycznej oraz brakiem stopniowego dostosowania organizmu do aktywności. Praktycznie nigdy nie występuje ona u małych dzieci, prawie zawsze występuje u osób po 50. roku życia.

Chondromalacja rzepki a sport

Entuzjaści piłki nożnej, nart, biegania mogą być narażeni na tę dolegliwość, gdyż w czasie tych działań może dojść do zbyt dużej aktywności kości udowej, która dodatkowo naciska na rzepkę. Dlatego niezwykle ważne jest aby treningi były bezpieczne i dobrze zbilansowane. Sprawdź jak powinien wyglądać bezpieczny trening.

Chondromalacja rzepki – przyczyny

Przyczyn chondromalacji rzepki może być wiele.

Częste przyczyny chondromalacji rzepki:

• brak okresu regeneracji po przeciążaniu stawu kolanowego
• zbyt intensywne treningi oraz brak okresu dostosowanie do nowej formy aktywności
• zmiany zwyrodnieniowe będące wynikiem kontuzjami lub chorób
• urazy – objawy nie zawsze muszą pojawić się od razu
• nieprawidłowe położenie rzepki lub złe ukształtowanie powierzchni stawowych
• wady postawy – np. płaskostopie, koślawość lub szpotawość kolan
• nieaktywny tryb życia – wielogodzinna praca siedząca 
• zmiany rozwojowe – szybki wzrost w okresie dojrzewania
• nadwaga

Chondromalacja rzepki – objawy

Najczęściej objawy nasilają się stopniowo wraz z rozwojem choroby.

Najczęstsze objawy chondromalacji rzepki:

• ból w okolicy rzepki
• „rozlany” ból, obejmuje większą część kolana, nie jest miejscowy
• ból nasila się podczas obciążania stawu, np. w czasie chodzenia po schodach, kucania, siadania
• wrażenie „chrupania” w kolanie podczas aktywności ruchowej
• ból może pojawić się także podczas zwykłej aktywności jaką jest chodzenie, a nawet podczas spoczynku
• uczucie niestabilności i sztywności w kolanie
• obrzęk

Chondromalacja rzepki – diagnoza

Fizjoterapeuta po wywiadzie, badaniu fizykalnym i testach diagnozuje uraz.

Następnie określa przyczynę chondromalacji rzepki i wdraża odpowiednią terapię.

Chondromalacja rzepki – badanie USG, RTG, Rezonans Magnetyczny, artroskopia

Można wykonać badania obrazowe takie jak USG, RTG, MR (Rezonans magnetyczny) lub artroskopię. Rezonans może pokazać stopień uszkodzenia chrząstki stawowej, a USG – obszar zmian zwyrodnieniowych.

Chondromalacja rzepki – leczenie i fizjoterapia w Krakowie

Fizjoterapia jest kluczowym elementem terapii przy chondromalacji rzepki.

Zabiegi fizjoterapeutyczne ograniczają ból, likwidują stan zapalny oraz aktywizują procesy regeneracyjne.

Stosowane przez fizjoterapeutę terapie mają:

• pomóc odzyskać sprawność
• uzyskać pełny zakres ruchu w stawie
• przywrócić równowagę mięśniową
• poprawić wzorce ruchowe

Główną rolę odgrywa analiza wzorca ruchu oraz sposobu obciążania kończyny dolnej, terapia manualna oraz ćwiczenia stabilizacyjne, wzmacniające oraz rozciągające.

Dobre efekty daje również fizykoterapia: laser, pole magnetyczne, krioterapia, elektroterapia. Można zastosować również taping, aby ograniczyć bolesność, ustabilizować staw oraz zmniejszyć kompresję.

Ważnym elementem terapii jest również dostosowanie aktywności i odciążanie rzepki.

Przy zaawansowanej chorobie może pojawić się konieczność leczenia operacyjnego.

Chondromalacja rzepki – ćwiczenia

Sprawdź ćwiczenia, które mogą pomóc przy tej dolegliwości.

• Ból kolan – zestaw ćwiczeń na siedząco

• Ból kolan – zestaw ćwiczeń na leżąco

• Ból kolan – zestaw ćwiczeń na stojąco

Chondromalacja rzepki – profilaktyka

Profilaktyka pełni kluczową rolę. Niezwykle istotne jest wczesne wykrycie przeciążeń, które mogą doprowadzić do powstania zmian zwyrodnieniowych typu chondromalacja rzepki.

Warto unikać sytuacji powodujących nadmierne obciążanie stawu.

Przy mało aktywnym trybie życia należy stopniowo wprowadzać ruch. Natomiast aktywność sportową oraz treningi trzeba rozpoczynać od rozgrzewki.

Po zdiagnozowaniu chondromalacji rzepki u sportowców należy zmodyfikować aktywność fizyczną, aby nie doprowadzić do trwałych uszkodzeń.

Poznaj opinię naszego Pacjenta

Trafiłem do Pana Pawła zupełnie przypadkiem z dość zniszczonym stawem. Terapia jaką zastosował na pierwszy rzut wydawała się banalna bez widoku na poprawę zdrowia, jednak po kilku wizytach z zaleconą terapią połączoną z zabiegami z fizykoterapii oraz dzięki profesjonalnemu podejściu jakim wykazał się Pan Paweł dało się odczuć dość pozytywny efekt. Śmiało mogę polecić Pana Czarnockiego jako dobrego specjalistę z zakresu fizjoterapii – Jan Kowalski

Chondromalacja rzepki – gdzie leczyć w Krakowie?

Jeśli odczuwasz ból w stawie kolanowym, który nasila się przy chodzeniu po schodach, siadaniu lub kucaniu to warto SKONSULTOWAĆ SIĘ Z FIZJOTERAPEUTĄ. Przy każdym urazie – również tym, leczenie lepiej zacząć możliwie szybko.

MAMY DOŚWIADCZENIE w leczeniu chondromalacji rzepki. Lata praktyki pozwoliły nam opracować terapie, które pomagają znaleźć i wyeliminować przyczynę dolegliwości, dzięki temu skutecznie leczymy nawet przewlekłe stany pourazowe.