Endoprotezoplastyka stawu biodrowego – co to właściwie jest?
Endoprotezoplastyka (alloplastyka, endoplastyka) stawu biodrowego to zabieg chirurgiczny, który polega na zastąpieniu chorego stawu protezą (endoprotezą). Endoproteza jest umieszczana w miejscu po zniszczonym stawie.
Staw biodrowy w uproszczeniu, składa się z głowy kości udowej poruszającej się wewnątrz panewki w kości biodrowej. Podczas zabiegu często wymienia się tylko głowę kości udowej, gdyż panewka jest w dobrym stanie. Natomiast przy zniszczonej panewce wykonuje się plastykę całościową. Element stawu, który jest usuwany podczas zabiegu zastępuje się endoprotezą.
Endoproteza ma przejąć utracone czynności i funkcję po uszkodzonym stawie.
Operacja endoplastyki stawu biodrowego – na czym polega?
Głównym celem operacji jest przywrócenie funkcji w uszkodzonym stawie biodrowym oraz polepszenie biomechaniki stawu. Zarówno jedno jak i drugie może znacząco poprawić jakość życia Pacjenta.
Operacja przebiega w znieczuleniu ogólnymi i trwa najczęściej kilka godzin.
Wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego – rola fizjoterapii w procesie leczenia
Zarówno przed jak i po zabiegu niezbędna jest fizjoterapia.
Głównym celem jest:
- zapobieganie pogorszenia stanu zdrowia
- praca nad odzyskaniem sprawności po zabiegu
Przyczyny nieodwracalnych uszkodzeń stawu biodrowego
- choroby zwyrodnieniowe stawu
- osteoporoza i choroby hormonalne
- choroby zapalne stawów – reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK)
- urazy np. złamanie szyjki i głowy kości udowej, zwichnięcie stawu biodrowego
- zmiany w wyniku jałowej martwicy głowy kości udowej (choroba Perthesa)
- zmiany w wyniku martwicy niedokrwiennej po zwichnięciach lub złamaniach
Rodzaje endoprotez
Na rynku jest wiele typów endoprotez, które możemy wyróżnić ze względu na typ połączenia endoprotezy z kością (cementowe/ bezcementowe), kształt i przekrój, typ materiału użyty do produkcji protezy itd.
Jak dobrać endoprotezę?
Rodzaj endoprotezy dobierany jest w zależności od:
- stopnia uszkodzenia stawu
- wieku Pacjenta
- kondycji Pacjenta
Endoprotezoplastyka biodra – wskazania
Zabieg alloplastyki wykonuje się u Pacjentów, u których zdiagnozowano zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego, które znacznie utrudniają, a często też uniemożliwiają codzienną aktywność, a leczenie zachowawcze nie przynosi istotnej poprawy lub jest wręcz niemożliwe.
Wymiana stawu na sztuczny nie jest idealnym rozwiązaniem, gdyż każda proteza jest tworem sztucznym, więc nie ulega regeneracji i z czasem się zużywa.
Oczywiście oprócz dolegliwości bólowych, ważna jest ocena poziomu zniszczenia powierzchni stawowych głowy i panewki.
Endoplastyka biodra – przeciwwskazania
Niektóre przeciwwskazania do zabiegu to:
- ciężka niewydolność krążenia
- zaburzeniami krzepnięcia krwi
- choroby metaboliczne: cukrzyca, choroby tarczycy, niewydolność nerek, choroby wątroby
- choroby neurologiczne, które mogą utrudnić prawidłowe działanie mięśni w stawie po zabiegu
- infekcje bakteryjne
Endoproteza stawu biodrowego – powikłania pooperacyjne
Czasami zdarzają się powikłania takie jak: infekcje, choroby zakrzepowo-zatorowe, zwichnięcia endoprotezy, a na późniejszym etapie obluzowanie protezy. Dlatego przestrzeganie profilaktyki pooperacyjnej jest bardzo istotne, a fizjoterapia przedoperacyjna jest bardzo ważna, gdyż istotnie obniża ryzyko powikłań.
Endoprotezoplastyka biodra – leczenie i fizjoterapia w Krakowie
O sukcesie endoprotezoplastyki może zdecydować odpowiednio prowadzona fizjoterapia.
W zależności od typu endoprotezy dobierany jest sposób leczenia i rodzaj terapii.
Fizjoterapia odgrywa ważną rolę w leczeniu Pacjenta zakwalifikowanego do endoprotezy stawu biodrowego.
Możemy wyróżnić:
- fizjoterapię przedoperacyjną
- fizjoterapię pooperacyjną
Endoprotezoplastyka biodra – fizjoterapia PRZEDOPERACYJA
Gdy zostaną wykluczone przeciwskazania do przeprowadzenia zabiegu następuje bardzo ważny etap – fizjoterapia przedoperacyjna. Nie można pominąć tego etapu, gdyż w znacznym stopniu zależy od niej sukces leczenia.
Działanie fizjoterapeuty nastawione jest na przygotowanie Pacjenta, który oczekuje na zabieg.
Terapeuta wykorzystuje różne narzędzia fizjoterapeutyczne.
Fizjoterapeuta stosuje fizykoterapię i prowadzi ćwiczenia ogólnokondycyjne oraz ćwiczenia nastawione na aktywizację i wzmocnienie mięśni kończyn dolnych i górnych.
Główne cele ćwiczeń:
- zwiększenie siły mięśniowej
- poprawa ruchomości stawów
- rozciągnięcie przykurczy
- poprawa wydolności i ogólnej sprawności Pacjenta
Szczególnie ważne jest wzmocnienie mięśni obręczy barkowej, co będzie dość istotne podczas chodzenia o kulach. Niemniej ważna jest aktywizacja ruchomości drugiej nogi, na której będzie opierać się chodzenie (we wczesnym okresie) oraz nauka chodu o kulach lub z balkonikiem.
Typ i zakres ćwiczeń dobiera fizjoterapeuta indywidualnie do stanu zdrowia, wieku i wydolności Pacjenta. Podczas spotkań fizjoterapeuta weryfikuje i modyfikuje zakres ćwiczeń aby maksymalnie efektywnie przygotować Pacjenta do zabiegu.
Warto podkreślić, że od zaangażowania Pacjenta i poprawności wykonywanych ćwiczeń w znacznym stopniu zależy jak szybko powróci do sprawności po zabiegu.
Na każdym etapie fizjoterapii pomocna jest również fizykoterapia, która działa:
- przeciwzapalnie
- przeciwbólowo
- rozluźniająco
Fizykoterapia przede wszystkim przyspiesza gojenie i ułatwia powrót do sprawności.
Wszczepienie protezy stawu biodrowego – fizjoterapia POOPERACYJA
Fizjoterapię pooperacyjną można podzielić na dwa etapy – pierwszy, który jest realizowany do 4 doby i drugi – od 4. dnia po zabiegu.
Fizjoterapeuta dobiera elementy terapii między innymi w zależności od tego czy u Pacjenta stwierdzono zmiany zwyrodnieniowe czy pourazowe.
Fizjoterapeuta stosuje terapie ukierunkowane na działania przeciwbólowe i przeciwobrzękowe za pomocą fizykoterapii i terapii manualnej. Ważne jest również zapobieganie zakrzepom.
Elementy kinezyterapii na początkowym etapie mają na celu poprawę stanu pacjenta oraz przyspieszenie gojenia rany pooperacyjnej.
Ważnym elementem od 4 doby po operacji jest aktywizacja oddechowo-krążeniowa oraz wzmacnianie siły mięśni, które prostują i zginają staw kolanowy. Fizjoterapeuta prowadzi ćwiczenia zarówno w odciążeniu, jak i z oporem.
Ułożenie kończyny po operacji endoprotezoplastyki
Tuż po operacji, gdy działa znieczulenie ważne jest prawidłowe ułożenie operowanej kończyny.
Lekkie zgięcie kończyny w stawie biodrowym (ok. 20 stopni) i odwiedzenie do kąta ok. 30 stopni może skutecznie zabezpieczyć przed powikłaniami. Właściwe ułożenie zapewnia również prawidłowe gojenie tkanek.
Fizjoterapia pooperacyjna ukierunkowana jest na:
- pionizację
- naukę chodu o kulach
- odzyskanie siły
- poprawę sprawności
- wzmocnienie siły i napięcia mięśniowego w kończynach dolnych i górnych oraz mięśniach posturalnych
- rozluźnienie przykurczy
- zapobieganie chorobom krążenia oraz układu oddechowego
Ważne etapy fizjoterapii pooperacyjnej w endoprotezoplastyce
1. Fizjoterapia pooperacyjna w endoprotezoplastyce – etap pierwszy
Bezpośrednio po zabiegu fizjoterapia nastawiona jest na zapobieganie powikłaniom ze strony układu krążeniowego i oddechowego.
Zapobieganie osłabieniu siły mięśniowej obszarów nieoperowanych oraz ograniczona aktywność obszaru po zabiegu to kolejne elementy, które należy kontrolować.
Na tym etapie rozpoczynają się działania ukierunkowane na pionizację Pacjenta. Skuteczna będzie fizykoterapia przeciwbólowa i przeciwobrzękowa.
Fizjoterapeuta można zastosować:
2. Fizjoterapia pooperacyjna w endoprotezoplastyce – etap drugi
Pionizację najczęściej rozpoczyna się w drugim lub trzecim dniu po operacji, zwłaszcza w alloplastyce cementowej. Przy bezcementowej, kiedy istnieje większe ryzyko powikłań, to proces pionizacji musi być przesunięty w czasie aby proteza ustabilizowała się w kości.
Etap drugi fizjoterapii pooperacyjnej trwa od końca pierwszego tygodnia do piątego tygodnia. Fizjoterapeuta uczy Pacjenta jak prawidłowo poruszać się o kulach lub z balkonikiem, przy zachowaniu odciążenia nogi, która była operowana.
Większość ćwiczeń nastawionych jest na:
- wzmocnienie siły mięśniowej
- zwiększenie zakresu ruchu w operowanym stawie
- naukę samodzielności
Warto pamiętać, że ćwiczenia nie powinny potęgować bólu. Wszelkie niepokojące objawy należy zgłaszać fizjoterapeucie.
Do zabiegów fizykoterapii, stosowanych na pierwszym etapie można również dodać:
3. Fizjoterapia pooperacyjna w endoprotezoplastyce – etap trzeci
Trwa od piątego do dwunastego tygodnia. Na tym etapie Pacjent wykonuje ćwiczenia, które aktywizują poszczególne grupy mięśniowe. Fizjoterapeuta prowadzi ćwiczenia czynne w odciążeniu, ze szczególnym uwzględnieniem aktywizacji odwodzicieli biodra, zginaczy oraz prostowników kolana. Są również wprowadzane ćwiczenia sensomotoryczne i równoważne.
Zabiegi fizykalne, które stosuje się na tym etapie leczenia mają działanie przeciwobrzękowe, przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. Sprawdzają się zabiegi takie jak:
Endoproteza stawu biodrowego a zaburzenia chodu
Ważnym elementem w procesie leczenia jest nauka prawidłowego chodu. Fizjoterapeuta uczy Pacjenta jak poruszać się po różnych płaszczyznach, w tym również nierównych, schodach oraz jak zachować równowagę.
Po zabiegu często pojawia się:
- zaburzenie chodu
- problem z utrzymaniem równowagi
- asymetryczne obciążanie kończyn
- pochylanie tułowia
- skręcenie miednicy
Dlatego ważne są systematyczne ćwiczenia pod nadzorem fizjoterapeuty.
Czego należy unikać po endoplastyce stawu biodrowego?
Pacjent po zabiegu powinien unikać przede wszystkim:
- długiego siedzenia
- krzyżowania nóg podczas leżenia
- rotacji stopy na zewnątrz i do środka
- gwałtownego wstawania i siadania
- upadku
Co jest zalecane po zabiegu endoplastyki?
Przede wszystkim rekomendowana jest umiarkowana aktywność, taka jak spacery i jazda na rowerze. Ważne jest również wykonywanie ćwiczeń, które zalecił fizjoterapeuta.
Endoprotezoplastyka biodra – gdzie leczyć w Krakowie?
Jeśli jesteś po zabiegu wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego lub masz kwalifikację i czekasz na operację to SKONTAKTUJ SIĘ Z FIZJOTERAPEUTĄ.
MAMY DOŚWIADCZENIE zarówno w fizjoterapii przed jak i pooperacyjnej. Lata praktyki pozwoliły nam opracować terapie, które pomagają w odzyskaniu sprawności w możliwie krótkim czasie.
