Ból biodra a jałowa martwica głowy kości udowej

Staw biodrowy składa się z głowy kości udowej poruszającej się wewnątrz panewki w kości biodrowej. Funkcje ruchowe stawu biodrowego są bardzo istotne w codziennym życiu.

Staw biodrowy umożliwia między innymi:

• prawidłowy chód oraz siedzenie
• większość czynności fizjologicznych
• utrzymanie pionowej pozycji ciała, jak również schylanie się, kucanie

Co oznacza termin jałowa martwica? 

Termin „jałowa martwica” został wprowadzony do medycyny dość dawno, bo w 1910 roku przez Georga Axhausena, niemieckiego chirurga.

Jałowa martwica to choroba, która zaburza pracę i funkcje stawu biodrowego. Jest to choroba, która dotyka około 1% populacji.

Jałowa martwica kości udowej – objawy

Niezależnie od tego czy choroba pojawi się w dzieciństwie, czy też w wieku późniejszym, to głównym objawem jest ból w obszarze stawu biodrowego. Ból na początku pojawia się po aktywności fizycznej, a później również w czasie spoczynku.

Podstawowe objawy w obu postaciach choroby to:

• bóle powysiłkowe w głębi miednicy

• bóle w obszarze pachwiny

• nietypowy ból kręgosłupa

• postępujące ograniczenie ruchomości biodra

• utykający chód

Wyróżniamy 4 etapy choroby AVN Perthesa

• etap martwicy

Na tym etapie zmniejsza się gęstość, w wyniku czego zmienia się kształt głowy kości udowej oraz szczelina stawu biodrowego

• etap odbudowy

Na tym etapie poprawia się ukrwienie, powstaje nowa tkanka kostna w obszarze starej oraz dochodzi do lokalnej fragmentacji głowy kości udowej

• etap naprawy

Na tym etapie dochodzi do odbudowy kształtu i struktury głowy i szyjki kości udowej

• etap wygojenia

Tutaj rozwój choroby został zatrzymany i kształt kości utrwala się. Na tym etapie można zauważyć zmiany w strukturze głowy kości udowej

Jałowa martwica kości udowej – badanie USG, RTG, rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa

• RTG w diagnostyce martwicy kości udowej

RTG stawu biodrowego często stosuje się w diagnostyce tej choroby. Warto jednak wiedzieć, że w pierwszej fazie rozwoju choroby RTG może nie wykazać żadnych niepokojących zmian. Zmiany widoczne na RTG stawu biodrowego w porównaniu z innymi, zdrowymi kośćmi to częsta praktyka, która umożliwia rozpoznanie choroby. RTG wykorzystuje się nie tylko przy wczesnej diagnostyce, ale również podczas procesu leczenia i monitorowania wyników.

• USG w diagnostyce martwicy kości udowej

Dzięki USG stawu biodrowego lekarz może zauważyć zmianę na wczesnym etapie.

• Rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa w diagnostyce martwicy kości udowej

Rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa umożliwiają przeprowadzenie dokładnej analizy budowy głowy kości udowej i panewki stawu biodrowego.

Jałowa martwica głowy kości udowej a RZS czyli reumatoidalne zapalenie stawów

Zdarza się, że w trakcie prowadzenia diagnostyki w kierunku martwicy kości udowej, zdjęcia RTG ujawniają uszkodzenia również innych stawów, nie tylko stawu biodrowego. W tym przypadku mamy do czynienia z reumatoidalnym zapaleniem stawów, czyli chorobą układową.

Jałowa martwica głowy kości udowej – dwa typy

Jałowa martwica stawu biodrowego ma odmienną postać u dorosłych i u dzieci/młodzieży.

A. Jałowa martwica u dzieci, młodzieży (postać dziecięco-młodzieńcza) – choroba Legga Calvégo Perthesa 

B. Jałowa martwica u osób dorosłych (postać dorosła) – choroba AVN Perthesa, jałowa martwica głowy kości udowej o podłożu naczyniowym lub/i pourazowym

Czym się różni jałowa martwica kości udowej u dzieci i u dorosłych?

W tym artykule przybliżymy główne różnice.

A. Jałowa martwica głowy kości udowej (POSTAĆ DZIECIĘCO-MŁODZIEŃCZA), choroba Legga Calvégo Perthesa

Jałowa martwica głowy kości udowej u młodzieży, choroba Legga Calvégo Perthesa – co to właściwie jest?

W chorobie Legga Calvégo Perthesa dochodzi do obumierania tkanki kostnej najczęściej bez udziału zewnątrzpochodnych czynników. Zmiany te często pojawiają się podczas szybkiego wzrostu.

Dolegliwości bólowe oraz inne objawy pojawiają się bez wyraźnego powodu. Jest to najczęściej występująca martwica w układzie kostnym dzieci. Równocześnie jest jedną z wielu możliwych przyczyn bólu biodra oraz zaburzeń chodzenia u dzieci, dlatego tak ważne jest wczesne zdiagnozowanie przyczyny bólu – zauważa Paweł Czarnocki

Jałowa martwica głowy kości udowej (postać dziecięco-młodzieńcza), choroba Legga Calvégo Perthesa – kto jest narażony na chorobę?

Problem ten dotyczy głównie dzieci do 14. roku życia, przy czym znacznie częściej chorują chłopcy (przeciętnie czterokrotnie) niż dziewczęta.

Etiologia choroby Legga Calvégo Perthesa jest niejasna i prawdopodobnie wynika z:

• anomalii w procesie rozrastania się naczyń krwionośnych bliższej części kości udowej
• zaburzeń hormonalnych w okresie szybkiego wzrostu

Choroba Legga Calvégo Perthesa – cztery stadia

1. okres niedokrwienia (martwicy) nasady głowy kości udowej, wraz z zahamowaniem wzrostu kości
2. okres resorpcji, fragmentacji i naprawy – martwą kość zastępuje tkanka włóknista. Może nastąpić deformacja nasady, pozorna fragmentacja jądra kostnienia przez nowo wrastające naczynia krwionośne
3. okres odbudowy, reossyfikacji – mineralizacja nowej tkanki kostnej w głowie kości udowej
4. okres remodelowania głowy kości udowej – powolny proces dostosowywania się kształtu głowy kości udowej do kształtu panewki

Choroba Legga Calvégo Perthesa u dzieci i młodzieży – leczenie i fizjoterapia w Krakowie

Leczenie zdiagnozowanej martwicy sprowadza się do dwóch kluczowych elementów:

• zakaz osiowego obciążania chorej nogi, zaleca się chodzenie wyłącznie o kulach
• dążenie do polepszenia ukrwienia w obszarze chorobowym, poprzez ćwiczenia na leżąco oraz stymulację procesów regeneracji (poprzez fizykoterapię)

Dorośli często są w stanie dość precyzyjnie określić lokalizację bólu (pachwina, część uda). W przypadku dzieci zdarza się, że ból odczuwany jest w okolicy kolana – wspomina Paweł Czarnocki

B. Jałowa martwica głowy kości udowej u DOROSŁYCH, Zespół AVN Perthesa

Jałowa martwica głowy kości udowej u dorosłych, Zespół AVN Perthesa – co to właściwie jest?

Mechanika zaburzeń jest taka, że naczynia blokują się, dopływ krwi do obszaru głowy kości udowej stopniowo lub nagle osłabia się, co prowadzi do zaburzeń ukrwienia i obumierania tkanek kostnych. Pojawia się postępująca deformacja powierzchni stawu. Osteoklasty (komórki, które eliminują martwą tkankę) usuwają martwe beleczki kostne. Osteoblasty (komórki kościotwórcze) zbyt powoli tworzą nowe struktury kości. Kość staje się miękka, głowa kości zapada się a jej struktura łamie.

W sytuacji gdy procesem chorobowym objęta jest strefa obciążana (tj. przenosząca znaczne obciążenia) – to proces ten doprowadza do zniekształcenia głowy kości udowej i postępującego zwyrodnienia stawu.

Jałowa martwica głowy kości udowej u dorosłych, Zespół AVN Perthesa – przyczyny

Przyczyna upośledzenia ukrwienia przy tej chorobie nie jest jednoznaczna, ale zidentyfikowano wiele czynników ryzyka.

Jałowa martwica kości udowej – czynniki ryzyka 

• uraz w obrębie obręczy biodrowej

• choroby układu krążenia, takie jak wysokie ciśnienie tętnicze, miażdżyca naczyń

• choroba dekompresyjna u nurków (kesonowa)

• choroby szpiku

• anemia sierpowata

Jałowa martwica głowy kości udowej u dorosłych, Zespół AVN Perthesa – leczenie i fizjoterapia w Krakowie

Podczas leczenia ważne jest aby nie obciążać chorej nogi – dlatego zaleca się chodzenie wyłącznie o kulach lub poruszanie się na wózku.

Aby poprawić ukrwienie w obszarze objętym martwicą zaleca się ćwiczenia na leżąco oraz fizykoterapię.

Przywrócenie właściwego ukrwienia obszaru kości jest warunkiem podstawowym dla leczenia zachowawczego. Gdy to się nie udaje to konieczna jest endoproteza stawu.

Jałowa martwica głowy kości udowej – ćwiczenia

Sprawdź nasze ćwiczenia, które mogą Tobie pomóc.

Ból biodra a jałowa martwica głowy kości udowej – jak leczyć? – podsumowanie 

Niezależnie od przyczyn pojawienia się choroby ani wieku jej wystąpienia, w pierwszej kolejności należy zastosować leczenie zachowawcze. Na początkowym etapie stosuje się kilkutygodniowe, a nawet kilkumiesięczne odciążanie kończyny. Pacjent otrzymuje zakaz stawania na chorej kończynie, na tym etapie pomocny jest sprzęt ortopedyczny (kule, wózek, balkonik). 

Leczenie chirurgiczne jest stosowane gdy dojdzie do istotnych zmian kostnych. Operacja jest próbą przywrócenia właściwej ruchomości w stawie. Kiedy konieczne jest leczenie operacyjne? – to zawsze ustala lekarz.

W trakcie leczenia najważniejsze jest aby nie dopuścić do powstania deformacji kostnych, które mogą pojawić się w wyniku zapadania się osłabionych struktur kości. Dlatego obowiązuje całkowity zakaz skakania, biegania, należy unikać również stania, aż do czasu skostnienia obszaru objętego chorobą.

Głównym celem leczenia jest ograniczenie dolegliwości, utrzymanie prawidłowej ruchomości biodra oraz zachowanie odpowiedniego kształtu kości, w której pojawiła się martwica.

Fizjoterapeuta stara się zredukować poziom napięcia tkanek oraz ciśnienia płynu w stawie biodrowym. Uzyskanie tego stanu podczas leczenia umożliwia regenerację i odbudowę głowy kości udowej.

Fizjoterapeuta ma do dyspozycji wiele terapii i zabiegów, które może zastosować w zależności od zaawansowania choroby i stanu zdrowia Pacjenta. Leczenie zawsze jest dobierane indywidualnie, w oparciu o zaawansowanie choroby oraz stan zdrowia Pacjenta.

Właściwie przeprowadzona fizjoterapia to szansa na ograniczenie lub usunięcie zaburzeń chodu. 

 Kluczowe jest stosowanie się do zaleceń lekarza lub fizjoterapeuty. Gdy wbrew zakazom Pacjent obciąża kończynę – to prowadzi to do nieodwracalnych zmian kostnych – komentuje Paweł Czarnocki 

Co zrobić, żeby uniknąć wystąpienia jałowej martwicy głowy kości udowej?

Ponieważ przyczyna tej choroby nie jest jednoznaczna, więc nie możemy mówić o skutecznych sposobach jej zapobiegania. W tym przypadku trudno więc mówić o profilaktyce.

Choroba Perthesa – konsekwencje braku leczenia

Jeśli objawy zostaną zignorowane to może dojść do powikłań, które mogą być nieodwracalne, a konsekwencje odczuwalne przez całe życie. Na przykład u osób, u których nastąpiło spłaszczenie głowy kości udowej może występować trwały ból podczas chodzenia, a nawet znaczne ograniczenie działania stawu.

Brak leczenia lub niewłaściwe leczenie prowadzi do deformacji kostnych, trwałej niesprawności. Pojawia się realna konieczność zastosowania endoprotezy stawu biodrowego.

Jałowa martwica kości udowej – gdzie leczyć w Krakowie?

Jeśli odczuwasz dolegliwości bólowe i niepokojące objawy w obrębie stawu biodrowego to warto umówić się na KONSULTACJĘ Z FIZJOTERAPEUTĄ. 

MAMY DOŚWIADCZENIE w leczeniu jałowej martwicy głowy kości udowej. Lata praktyki pozwoliły nam opracować terapie, które pomagają znaleźć i wyeliminować przyczynę dolegliwości, dzięki temu skutecznie leczymy nawet przewlekłe stany chorobowe.