Łąkotka kolana – budowa

Staw kolanowy ma budowę złożoną i wieloelementową, składa się z kości udowej, piszczelowej oraz rzepki. Powierzchnie stawu pokryte są chrząstką i oddzielone od siebie łąkotkami stawowymi. Kości łączą się ze sobą torebką stawową i więzadłami. Staw wyścielony jest błoną maziową, odpowiedzialną za nawilżenie chrząstek i ich odżywienie.

Chcesz wiedzieć więcej o budowie stawu kolanowego?

Łąkotki (przyśrodkowa i boczna) znajdują się pomiędzy powierzchniami stawowym główki oraz panewki stawu kolanowego i są zbudowane z chrząstki włóknistej. Ze względu na kształt, łąkotka przyśrodkowa uszkadzana jest znacznie częściej niż boczna, zdarza się to w wyniku przeciążenia, bez wyraźnego urazu. Obydwie łąkotki stykają się wewnętrznymi krawędziami, przypominając w kształcie ósemkę.

Jaka jest rola łąkotek w stawie kolanowym?

Łąkotki pełnią dość kluczową funkcję. Łąkotki dopasowują powierzchnię kłykci kości piszczelowej do poruszających się po nich kłykci kości udowej. Główną rolą jest amortyzacja obciążeń i stabilizacja mechaniczna stawu. Łąkotki poprzez receptory czucia głębokiego (propriocepcji) są również elementem kontroli postawy i obciążeń. Oprócz tego poprzez filtrowanie płynu stawowego biorą udział w wymianie substancji odżywczych oraz wymianie tlenu i dwutlenku węgla.

Funkcje łąkotek:

• amortyzacja czyli przenoszenie obciążeń
• stabilizacja stawu
• zwiększenie dopasowania powierzchni stawowych
• równomierny rozkład obciążeń na powierzchnie stawowe kości
• wspomaganie transportu płynu stawowego

Uszkodzenie łąkotki kolana – co to właściwie jest?

Uszkodzenie łąkotki to bardzo częsta przyczyna dolegliwości stawu kolanowego.

Podczas ruchu prostowania kolana łąkotki przesuwają się do przodu a przy zgięciu – do tyłu. Zakres ruchu to ok. 10 mm. Budowa łąkotki umożliwia ruch obrotowy w stawie kolanowym w części piszczelowo-łąkotkowej.

Problem może pojawić się podczas gwałtownego ruchu np. skrętu czy wyprostu kolana, zwłaszcza przy obciążaniu. Taka sytuacja może spowodować zaklinowanie się łąkotki, a w następstwie wywołać uszkodzenie.

Do uszkodzenia łąkotki dochodzi gdy siły działające na nią przewyższają wytrzymałość tkanki kolagenowej łąkotki. Do drobnych uszkodzeń może dochodzić nawet w wyniku stosunkowo lekkiego urazu, w sytuacji gdy tkanki kolana uległy wcześniej zmianom degeneracyjnym, zwłaszcza w obrębie łąkotek.

Uraz łąkotki pojawia się najczęściej na skutek skręcenia stawu kolanowego przy równoczesnym zablokowaniu stopy.

Uszkodzonej łąkotki nie należy bagatelizować, ponieważ zaburza stabilizację stawu. Może to prowadzić nie tylko do dalszych uszkodzeń łąkotek, ale również więzadeł, a w konsekwencji innych struktur, co finalnie zaburzy prawidłowe funkcjonowanie stawu.

Uszkodzenie łąkotki kolana – przyczyny

Z jednej strony do urazu łąkotki dochodzi najczęściej w wyniku dużego obciążenia kolana. Z drugiej strony do kontuzji może dojść nie tylko podczas aktywności fizycznej.

Najczęstsze przyczyny uszkodzenia łąkotek:

• przeciążenia sportowe
• mikrourazy przeciążeniowe
• długie wymuszone, nienaturalne pozycje kończyny dolnej
• zaawansowane zwyrodnienia stawów
• urazy stawu kolanowego
• mechaniczne urazy kolana np. uderzenie

Uszkodzenie łąkotki kolana – kto najczęściej choruje?

Problem z łąkotką dotyczy Pacjentów w różnym wieku – od dzieci aż po osoby starsze. Pacjentami są zarówno sportowcy zawodowi, amatorzy, jak i osoby o bardzo przeciętnej lub wręcz ograniczonej aktywności ruchowej.

Najbardziej narażone na urazu łąkotki są: 

• osoby młode, które uprawiają bez właściwego przygotowania dynamiczną aktywność sportową np. narciarze, piłkarze, siatkarze
• osoby starsze z uwagi na znaczny spadek aktywności, sensomotoryki, a także zwyrodnienia i przeciążenia

Urazy łąkotki u osób młodych

Młode osoby zazwyczaj mają elastyczną i wytrzymałą łąkotkę, więc do kontuzji może dojść dopiero podczas silnego i gwałtownego urazu np. podczas gry w piłkę, tenisa.

Jednak obecnie istotnym problemem jest bardzo niski poziom kultury fizycznej u młodzieży. Przy braku systematycznej aktywności, organizm nie jest przystosowany nawet do przeciętnych obciążeń, stawy nie są „nauczone” do przyjmowanie większych sił, a dodatkowo niska koordynacja ruchowa sprzyja skręceniom, upadkom i innym urazom.

Do urazu dochodzi najczęściej w wyniku nagłego prostowania stawu kolanowego, który jest w częściowym zgięciu i rotacji lub w fazie przeprostu. Uraz pojawia się, gdy uszkodzone zostaną struktury w obszarze łąkotki.

Długotrwałe i powtarzające się jednostajne obciążenia wpływają na obniżenie wytrzymałości i elastyczności łąkotki.

Urazy łąkotki u osób starszych

Mikrourazy i postępujące wraz z wiekiem procesy zwyrodnieniowe mogą doprowadzić do poważnych problemów po 50. roku życia. W tej grupie wiekowej łąkotki mają często osłabioną strukturę, więc uraz może pojawić się nawet podczas normalnego ruchu jakim jest na przykład przysiad.

Proces osłabienia jest bezpośrednio powiązany z ograniczeniem aktywności u ludzi starszych. Warto pamiętać, że systematyczna ogólna aktywność aerobowa (marsz, turystyka piesza, taniec, gimnastyka ogólna) jest najskuteczniejszym sposobem na zachowanie sprawności całego układu motorycznego i zapobieganie urazom.

Ignorowanie problemów z łąkotką może spowodować dalsze uszkodzenia w obszarze łąkotek i chrząstek oraz innych elementów stawu kolanowego, co w rezultacie może doprowadzić do zaburzenia funkcji stawu.

Uszkodzenie łąkotki kolana – objawy

Najczęstsze objawy uszkodzenia łąkotki:

• ból obszaru szczeliny kolana, najczęściej po stronie bocznej lub przyśrodkowej kolana
• ból nasila się gdy kolano porusza się przy obciążaniu
• usztywnienie, ograniczenie ruchomości kolana, problem przy wyproście lub zgięciu
• uciekanie kolana – niestabilność
• uczucie przeskakiwania w kolanie
• obrzęk kolana
• zanik mięśnia czworogłowego uda

Uszkodzenie łąkotki kolana – diagnoza

Leczenie poprzedzone jest diagnozą. Po przeprowadzeniu wywiadu, badaniach fizykalnych oraz testach funkcjonalnych (test Apleya, McMurraya, Bragarda czy Cabota) fizjoterapeuta dokonuje rozpoznania.

Uszkodzenie łąkotki kolana – badanie USG, Rezonans Magnetyczny, artroskopia

W przypadku wątpliwości można przeprowadzić dodatkowe badania, takie jak USG, rezonans magnetyczny (MR) czy artroskopię. USG ocenia chrząstkę stawową oraz tkanki powierzchowne, MRI pokazuje zakres zmian a artroskopia diagnozuje stopień uszkodzenia chrząstki stawowej oraz zniszczenia tkanki chrzęstnej.

Typy uszkodzeń łąkotek

• pionowe: podłużne lub kątowe

• poziome

• złożone – jest to połączenie uszkodzenia pionowego z poziomym

Typy uszkodzeń łąkotek ze względu na rodzaj

• pęknięcie łąkotki

• rozdarcie łąkotki

• zgniecenie łąkotki

Uszkodzenie łąkotki kolana – leczenie i fizjoterapia w Krakowie

Jak wyleczyć uszkodzenie łąkotki? Głównym celem pracy fizjoterapeuty jest przywrócenie zakresu ruchomości oraz ograniczenie dolegliwości bólowych.

Fizjoterapia jest niezbędna zarówno podczas leczenia zachowawczego (czyli nieoperacyjnego) jak i operacyjnego.

1. Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze stosuje się gdy jest szansa na regenerację chrząstki. Celem fizjoterapii jest uzyskanie pełnego zakresu ruchomości bez ryzyka potęgowania uszkodzenia i w zakresie umożliwiających regenerację. Należy przywrócić prawidłową pracę mięśnia czworogłowego, mięśni kulszowo-goleniowych oraz mięśni rotatorów zewnętrznych stawu biodrowego, ale przede wszystkim prawidłową propriocepcję, która zminimalizuje ryzyko ponownego urazu.

2. Leczenie operacyjne

Przy leczeniu operacyjnym najczęściej stosowane zabiegi to meniscektomia (całkowite lub częściowe usunięcie uszkodzonej części łąkotki), zszycie łąkotki (gdy uszkodzenie jest pionowe i podłużne, oraz gdy jest szansa na regenerację chrząstki), przeszczep od dawcy, proteza łąkotki.

W przypadku leczenia operacyjnego fizjoterapię stosuje się zarówno przed jak i po operacji. Przed operacją celem jest zredukowanie bólu, ograniczenie obrzęku oraz utrzymanie siły mięśni.

Fizjoterapeuta dobiera typ terapii do konkretnego Pacjenta. W zależności od charakteru zmiany stosuje się odmienny sposób leczenia. Wybór techniki fizjoterapeutycznej zależy od oceny uszkodzenia łąkotki.

Dla powodzenie terapii istotny jest stopień uszkodzenia łąkotki, wiek Pacjenta oraz tryb życia. 

Łąkotki są stosunkowo słabo ukrwione, dlatego też potencjał gojenia jest powolny i ograniczony. Zgodnie z najnowszą wiedzą podejmuje się próbę zachowania łąkotki, aby uniknąć późniejszych powikłań. Całkowite usunięcie powoduje duże zmiany zwyrodnieniowe, które mogą pojawiać się nawet u młodych osób. Dlatego obecnie jeśli zabieg jest konieczny to istotne jest aby zachować jak największą część łąkotki.

Uszkodzenie łąkotki – powrót do sprawności po operacji

Każda operacja łąkotki wymaga specjalistycznej fizjoterapii po zabiegu. Cele terapii celem jest przywrócenie sprawności – uzyskanie optymalnego zakresu ruchu w stawie kolanowym oraz poprawa siły mięśniowej.

Fizjoterapeuta ustala indywidualny program terapii z uwzględnieniem ćwiczeń związanych z obciążaniem kończyny. Skuteczne są zabiegi z zakresu fizykoterapii, takie jak krioterapia, ultradźwięki czy elektrostymulacja.

Po częściowej resekcji łąkotki powrót do delikatnej aktywności jest możliwy po około 2-4 tygodniach. Jeśli łąkotka była zszywana to czas rekonwalescencji to ok. 6-8 tygodni. Natomiast pełną dynamiczną sprawność, można planować dopiero po 6 miesiącach.

Czy można chodzić z uszkodzoną łąkotką?

Czy mogę chodzić z uszkodzoną łąkotką? – zdarza się, że Pacjent zadaje mi to pytanie podczas wizyty – wspomina Paweł Czarnocki  

Gdy łąkotka jest uszkodzona to intensywne jej obciążanie może zwiększać stopień jej uszkodzenia. Łąkotka jest wtedy niestabilna, przez co traci funkcje ochronne stawu kolanowego. W rezultacie dochodzi do urazów innych elementów kolana, co znaczne przyspieszenie rozwoju zmian zwyrodnieniowych w uszkodzonym kolanie.

Uszkodzona łąkotka – konsekwencje braku leczenia

Warto pamiętać, że brak odpowiedniego leczenia uszkodzonej łąkotki może spowodować stopniowy zanik sprawności i wytrzymałości kończyny dolnej. Najszybciej dostrzegalny jest zanik mięśnia czworogłowego uda.

Uszkodzenie łąkotki – profilaktyka

Jak zapobiegać urazom łąkotki stawu kolanowego?

Trudno wskazać jedyny słuszny system zapobiegania, gdyż łąkotka jest dość podatna na urazy a uszkodzenie łąkotki trudno przewidzieć. Na pewno warto  pamiętać o głównych zasadach stosowanych przy profilaktyce urazów czyli:

• systematyczna lecz umiarkowana ogólna aktywność ruchowa
• rozgrzewka przed każdym wysiłkiem
• rozciąganie po aktywności
• dbanie o elastyczność mięśni

Jeśli uraz już się pojawił – to powyższe zasady tym większe mają znaczenie. Pacjent powinien zadbać aby w przyszłości nie doszło do kumulacji, nawarstwiania się urazów.

Poznaj opinie naszych Pacjentów

Pan Paweł pomógł mi uniknąć operacji. Miałam przewlekłą kontuzję kolana. Jestem aktywna (biegam), więc nóg nie oszczędzałam:-) Bardzo fachowy, cierpliwy, uważny a przede wszystkim skuteczny! Do tego bardzo sympatyczny człowiek. Polecam – Pacjent

Pana Pawła poleciłam koledze z Katowic. Ja leczę się w gabinecie w Krakowie i wiem, że to dobry fachowca. Jako jedyny fizjoterapeuta wyleczył moją wieloletnią kontuzję kolana – Jadźka

Uszkodzenie łąkotki – gdzie leczyć w Krakowie?

Jeśli odczuwasz ból w stawie kolanowym to warto SKONSULTOWAĆ SIĘ Z FIZJOTERAPEUTĄ.

MAMY DOŚWIADCZENIE w leczeniu uszkodzeń łąkotek. Przy każdym urazie – również tym, leczenie lepiej zacząć możliwie szybko. Lata praktyki pozwoliły nam opracować terapie, które pomagają znaleźć i wyeliminować przyczynę dolegliwości, dzięki temu skutecznie leczymy nawet przewlekłe stany pourazowe.